गुणस्तरिय वीउ उत्पादन वितरण र प्रयोग गराई उत्पादन तथा उत्पादक्त्व वृद्धि गर्ने अभिप्राय ले वि.स २०३५ सालमा तत्कालिन कृषि केन्द्र नेपालगन्ज अन्तर्गत वीउ परिक्षण प्रयोगशालाको नामले स्थापना भएको थियो । तद्पश्चात आर्थिक वर्ष २०४९ र २०५० मा कृषि मन्त्रालयको संघठनात्मक ढाँचा अनुसार छुट्टै अस्तितवको रुपमा यसको नाम क्षेत्रिय वीउ विजन प्रयोगशाला रहन गएको हो । यो प्रयोगशाला मध्य पश्चिमाअञ्चल विकास क्षेत्रको भेरी अञ्चल वाके जिल्लाको नेपागंज अन्तर्त खजुरामा अवस्थित छ । यस प्रयोगशालाको प्रशासनिक र प्राविधिक नियन्त्रण कृषि विभाग अन्तर्गत वाली विकास निर्देशनालयमा रहेको थियो ।
नेपाल सरकार संघिय प्रदेशमा गए पश्चात यो प्रयोगशाला भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय प्रदेश नं ५ अन्तर्गत वीउ विजन प्रयोगशाला को नामले वि.स.२०७५र०५र२८ देखि यो प्रयोगशाला विधिवत रुपमा वीउ विजन प्रयोगशालाको रुपमा चिनिदै आएको छ । यो प्रयोगशालाको हाल कार्यक्षेत्र प्रदेश नं ५ अन्तर्गतका वाके वर्दिया दाङ प्यूठान पुर्वि रुकुम र रोल्मापामा यस प्रयोगशालाले काम कार्य गर्दै आइरहेको छ।
उद्देश्य
मुख्य उद्देश्यः
नेपाल मुलुकभर बीउ बिजन गुणस्तर नियन्त्रण पद्धति कार्यान्वयन गरी
सर्वसाधारण कृषक वर्गलाई गुणस्तरयुक्त बीउ उपलब्धतामा सुनिश्चिता गराउने ।
अन्य उद्देश्यहरुः
गुणस्तरयुक्त बीउ बिजन
उत्पादन गरी राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा बीउ बिजन बिक्री वितरण गरी
कृषकको आय आर्जनमा बृद्धि गर्न सहयोग गर्ने,
विदेशबाट आयातीत बीउ
बिजनको प्रतिस्थापन तथा निर्यात प्रबर्द्धन गर्ने,
बीउ बिजन बजारमा
गुणस्तरयुक्त बीउ विजन उपलब्ध गराउन सहयोग गर्ने र
बीउ बिजन सम्बन्धी
राष्ट्रिय नीति, ऐन र नियमावली अनुसार निर्देशिका तथा कार्यविधि
तयार पारी कार्यान्वयन गर्न अन्य बीउ बिजनसँग सरोकारवाला निकायहरुसँग समन्वय
गर्ने तथा परामर्श दिने/लिने रहेको छ ।
योजना
·१.
स्थान विशेषको संभाव्यताको आधारमा बाली विशेष क्षेत्रहरुको पहिचान गरी संभाव्य
बालीको व्यवसायिक उत्पादनमा जोड दिने।
·२.
कृषि उद्यमी‚ निजी क्षेत्र‚ अनुसन्धान केन्द्र‚ कृषि विश्वविद्यालयको सहभागितामा
कृषि प्रविधिहरुको विकास टेवा पुर्याउन प्रचार प्रसार गर्ने र श्रोत केन्द्रहरुको
विकास एवं विस्तार गर्ने ।
·३.
कृषि मूल्य र बजार सूचनाहरुको संकलन‚विश्लेषण र प्रवाह गर्नुका साथै बजार
व्यवस्थापनका लागि आवश्यक पूर्वाधारको विकास गर्ने।
·४.
कृषि उत्पादनलाई कृषिजन्य उद्योगसँग आवद्ध गराउँदै लगी उत्पादन र उद्योगबीच
तादम्यता राख्ने।
·५.
भूवनोटको अधिकतम सदुपयोग गरी बाली विविधिकरण‚ व्यवसायीकरण‚व्यवसाय प्रवर्द्धनमा
सहयोग पुग्ने किसिमका उत्पादन कार्यक्रम संचालन गर्ने।
·६.
सिंचित क्षेत्रमा सघन बाली उत्पादन‚साना सिंचाई लगायत कृषि उत्पादनशील क्षेत्रमा
जलश्रोतको सदुपयोगमा प्राथमिकता दिने।
·७.
पिछडिएका कृषक‚महिलाको उत्थानलाई लक्षित गरी कृषि विकासका कार्यक्रम संचालन गर्ने
।
·८.
कृषि पर्यटनको विकास तथा विस्तारमा जोड दिने।
·९.
स्थानीय‚रैथाने‚लोपोन्मुख बाली वस्तुहरुको संरक्षण, सम्वर्द्धन
तथा उपयोगमा बढावा दिने।
·१०.
खेतीयोग्य जग्गा बाझो राख्ने प्रवृतिलाई निरुत्साहित गर्दै बाझो जग्गा सदुपयोगका
लागी योजना‚ कार्यक्रम कार्यान्वयनमा जोड दिने।
·११.
कृषिउपज उत्पादन‚प्रशोधन‚ भण्डारण एवं वितरण प्रणालीमा प्रविधि विकास‚ अनुसरण‚
अवलम्बन‚ उत्पादन र भण्डारणका क्रममा हुने हानी नोक्सानी न्युनीकरण प्रविधि
अवलम्वनमा जोड दिने।
